Spasticiteit

Spasticiteit is het ongecontroleerd aanspannen van de spieren. Dit wordt veroorzaakt door een reflex, de spierrekkingsreflex, die niet meer vanuit de hersenen gecontroleerd kan worden. Soms zijn spasmen handig, maar ze kunnen ook belemmerend en/of pijnlijk zijn.

 

Kies een onderwerp voor meer informatie

  • Reflexen
  • Reflexen bij dwarslaesie
  • Veelvoorkomende problemen en oplossingen
  • Behandeling spasticiteit
  • Diagnostiek bij problematiek
  • Bronnen en verder lezen

Reflexen

Reflexen lopen via de reflexboog in het ruggenmerg. Met reflexen kan het lichaam heel snel op prikkels reageren en zo het lichaam beschermen tegen beschadigingen van buitenaf. Reflexen zorgen er ook voor dat je kan blijven staan of zitten. Een reflex gaat automatisch, maar de hersenen kunnen een aantal reflexen onderdrukken. Daardoor is het mogelijk om bijvoorbeeld te lopen. 

  • Reflexboog
  • Spierrekkingsreflexen

Reflexen bij dwarslaesie

Door de dwarslaesie is de verbinding tussen de reflexbogen onder de plaats van de beschadiging en de hersenen (deels) onderbroken. Wanneer de reflexboog zelf niet beschadigd is, functioneren de reflexen nog wel, maar kunnen de hersenen die reflexen niet meer onderdrukken. Dit leidt tot verhoogde reflexen (hyperreflexie). Hierdoor kunnen spieren als reactie op een beweging ongecontroleerd of buiten de wil om aanspannen en dit noemen we spasticiteit.

  • Spinale shock fase
  • Slappe verlamming
  • Spastische verlamming
  • Gevolgen van spasticiteit

Veelvoorkomende problemen en oplossingen

Spasticiteit kan handig zijn, maar het kan je dagelijks leven ook ernstig belemmeren en/of (erg) pijnlijk zijn. De meeste negatieve gevolgen van spasticiteit kunnen verminderd worden door de spasticiteit te behandelen. Verder kun je, ondanks de medicatie die je gebruikt tegen spasticiteit, ineens méér last van spasticiteit hebben.

  • Contracturen
  • Ineens meer spasticiteit

Behandeling spasticiteit

Spasticiteit wordt alleen behandeld als je er last van hebt, namelijk wanneer het pijnlijk is en/of wanneer het je dagelijks functioneren belemmert. Vaak zit er een opbouw in de behandeling. De behandelingen die hieronder beschreven staan van minst ingrijpend naar meest ingrijpend.

  • Spasmebevorderende prikkels wegnemen
  • Fysiotherapie
  • Orale spasmolytica
  • Intrathecale toediening: de Baclofenpomp
  • Zenuwblokkade
  • Chirurgische behandeling

Diagnostiek bij problematiek

Het meten van spasticiteit wordt gedaan om de mate van spasticiteit te bepalen en om de effecten van de behandeling te evalueren. Op spierniveau gebeurt dit bijvoorbeeld vaak door middel van de (gemodificeerde) Ashworth-schaal of het maken van een elektromyogram (EMG).

Behalve op spierniveau, kan spasticiteit ook op beperkingenniveau gemeten worden. Dan wordt gekeken naar de invloed van spasticiteit op je dagelijks functioneren en hoeveel pijn je er van hebt. Dit wordt gemeten door middel van vragenlijsten. Vragenlijsten vallen buiten het bestek van de Wiki.

  • (Gemodificeerde) Ashworth-schaal
  • EMG

Bronnen en verder lezen

Naast de bronnen die in de totstandkoming van de Wiki zijn genoemd, zijn voor het hoofdstuk over spasticiteit een aantal specifieke bronnen geraadpleegd. Deze bronnen zijn hier te vinden. Tevens kun je hier meer lezen over wetenschappelijk onderzoek rondom dit thema.

  • Bronnen
  • Verder lezen